Gezondheid en ziektes

Cavia’s zijn vrij gemakkelijk in onderhoud. Een groot deel van de verzorging doen ze namelijk helemaal zelf. Gezondheidsproblemen zijn goed te voorkomen wanneer je goed voor je diertje zorgt. Zorg ervoor dat je cavia een goede voeding krijgt om bijvoorbeeld een vitamine C tekort te voorkomen. Het water van je cavia moet altijd aanwezig zijn en regelmatig ververst worden. Zorg ook voor voldoende knaagmaterialen om gebitsproblemen te voorkomen. Houd de vacht en nagels van je cavia in de gaten. De nagels moeten namelijk bijgeknipt worden als deze te lang worden en de vacht moet schoon blijven. Een gezonde cavia eet goed en is levendig. Lusteloosheid, verminderde eetlust, diarree, verstopping, overmatig krabben en moeilijk bewegen zijn voorbeelden van symptomen die erop kunnen wijzen dat een cavia ziek is. Een tekort aan vitamine C kan optreden bij verkeerde voeding of voeding die te lang wordt bewaard. Verschijnselen van vitamine C gebrek zijn een ruwe vacht, slecht of niet eten, diarree, tandenknarsen en andere tekenen van pijn, langzaam herstel van wondjes, kreupelheid en gevoeligheid voor infecties.

Gebitsproblemen

Een veel voorkomende aandoening is het doorgroeien van de tanden, wat kan komen doordat de tanden niet netjes recht tegenover elkaar staan of doordat ze scheef afslijten doordat er een probleem is met de kiezen. Hierdoor kan de cavia niet goed meer eten. Controleer de tanden regelmatig of laat de dierenarts dit doen. Als de tanden te ver doorgroeien, moeten deze worden ingekort. Dit kan het beste gebeuren door ze te slijpen, want door veelvuldig of verkeerd knippen kunnen de tanden splijten en kunnen ontstekingen en abcessen ontstaan. Ook kiezen kunnen doorgroeien of er kunnen haakjes ontstaan als het gebit niet goed op elkaar afslijt. Dit kun je zelf niet zien, laat de dierenarts daarom de kiezen van jouw cavia controleren als je merkt dat het dier minder goed eet, als hij kwijlt of een natte vacht heeft bij zijn mond. Kiezen kunnen geslepen of gevijld worden; meestal moet dat met enige regelmaat herhaald worden als het gebit een verkeerde stand heeft. Een verkeerde stand van het gebit is vaak deels erfelijk maar verkeerde voeding speelt hierin ook een belangrijke rol.

Gevoelige darmen

De darmen van een cavia zijn gevoelig. Het is belangrijk dat ze altijd goed blijven werken, en daarvoor zijn voldoende vezels nodig zoals uit hooi. Als een cavia iets verkeerds gegeten heeft, ergens pijn heeft, gebitsproblemen heeft of last heeft van stress, kan het zijn dat hij minder gaat eten, waardoor zijn darmen minder goed gaan werken en zelfs stil komen te liggen. De cavia neemt dan te weinig voedingsstoffen op, er ontstaat verstopping en er kunnen gassen gaan ophopen in de maag en darmen. Dat laatste kan erg pijnlijk zijn, waardoor de cavia helemaal niet meer wil eten. Zo’n gasophoping kan dodelijk zijn. Als jouw cavia minder of helemaal niet wil eten, moet je contact opnemen met je dierenarts en niet te lang afwachten. Vaak is, naast (onderhuids) vocht, pijnstilling nodig. Als de cavia niet eet, is daarnaast vaak nodig om zo snel mogelijk te starten met dwangvoeren.

​

Voetproblemen

Voetproblemen kunnen voorkomen bij cavia’s die veel op harde ondergrond lopen of bodembedekking hebben die te hard of scherp voor hen is. Er ontstaan dan verdikkingen en ontstekingen van de voetzolen. Dit heten zoolzweren of pododermatitis (sore hocks). Vooral cavia’s die te dik zijn en cavia’s die te weinig bewegen hebben hier snel last van. De ontstekingen kunnen helemaal doortrekken naar de botten van de cavia. Pododermatitis is pijnlijk voor het dier en kan, zeker in verder gevorderde stadia, lastig te behandelen zijn. Voorkom het daarom door de juiste ondergrond en bodembedekking te kiezen, te zorgen dat deze schoon blijft en niet vochtig is, te voorkomen dat jouw cavia te dik wordt en te zorgen dat deze voldoende beweging krijgt.

Huidwondjes

Haarloze cavia’s lopen sneller huidwondjes op, bijvoorbeeld door krabben, scherpe hooidelen of door bijtwondjes. Ook cavia’s met haar kunnen wondjes krijgen, bijvoorbeeld door ruzie met een andere cavia of rangorde bepaling. Controleer je cavia regelmatig of die geen wondjes heeft, dus ook goed op de huid tussen de haren kijken. Verzorg deze goed en ontsmet ze met een middel dat geschikt is voor gebruik bij dieren; vraag advies aan jouw dierenarts.

Kaalheid

Bij zeugjes treedt bij tot wel één op de vijf dieren tweezijdige kaalheid op, waarbij de kans groter wordt op oudere leeftijd. Deze kaalheid gaat niet gepaard met jeuk. Het komt door te veel productie van geslachtshormonen door aanwezigheid van cysten (met vocht gevulde holten) op de eierstokken. Soms kan kaalheid het enige effect zijn, maar er kunnen ook meer problemen optreden, bijvoorbeeld met de baarmoeder. Een oplossing is om de eierstokken te verwijderen; soms zijn ook hormoonbehandelingen mogelijk. Overleg met jouw dierenarts wat voor je cavia de beste behandeling is. Het op jonge leeftijd preventief castreren van vrouwelijke cavia’s voorkomt dat de cavia op latere leeftijd cysten op de eierstokken ontwikkelt. De castratie zelf is echter niet zonder risico, omdat het een echte operatie is. Kies als je beslist voor castratie in elk geval een dierenarts die ervaring heeft met het castreren van vrouwelijke cavia’s.

Kale plekken kunnen ook ontstaan doordat cavia’s aan hun eigen of elkaars haar knabbelen. Dit wordt ‘barberen’ genoemd. Er zijn dan afgebroken haren te zien. Cavia’s kunnen dit doen uit verveling of stress, maar binnen een groep komt het ook voor dat de dominante cavia aan het haar van de andere cavia’s eet. Zorg ervoor dat de cavia’s veel hooi en knaagspeelgoed hebben.

Ook parasieten veroorzaken soms kale plekken. Huidaandoeningen door parasieten komen regelmatig voor, vooral bij jonge dieren die veel in contact zijn geweest met andere cavia’s. Het is belangrijk om naar jouw dierenarts te gaan als je een huidaandoening ontdekt bij je dieren, want ze kunnen veel last veroorzaken en bovendien soms besmettelijk zijn voor jouzelf.

Schurftmijt

De schurftmijt (Trixacarus caviae) geeft erge jeuk, waardoor de dieren gaan krabben en schuren en er kale plekken ontstaan. In extreme gevallen kan een geïnfecteerde cavia zelfs epileptiforme aanvallen krijgen van de ernstige jeuk. De mijt kan soms een tijd aanwezig zijn zonder dat er klachten zijn en dan toeslaan als de weerstand van de cavia verzwakt is, bijvoorbeeld door andere aandoeningen of door stress. Ook mensen kunnen besmet worden door deze schurftmijt en huidklachten krijgen.

Vachtmijt

De vachtmijt (Chirodiscoides caviae) komt wat minder vaak voor. Deze mijt kan kale plekjes geven met korstjes, vooral op de rug en heupen en in de liezen. Doordat de mijt lichte jeuk veroorzaakt waardoor de cavia zich zal willen poetsen, kunnen de losse haren opgelikt worden die dan tussen de tanden kunnen komen te zitten. De cavia kan hierdoor stoppen met eten.

Luizen

Er kunnen bij cavia’s twee soorten luizen voorkomen: Gliricola porcelli en Gyropus ovalis. Ze zijn pas merkbaar bij grote aantallen of bij verzwakte cavia’s. De vacht wordt ruw en rommelig en er kunnen schilferige, kale plekjes met korstjes ontstaan, vooral rond de oren en op de rug.

Ringworm

Cavia’s, en vooral jonge dieren, zijn vatbaar voor ringworm, een schimmelinfectie (Trichophyton mentagrophytes). Dit is ook besmettelijk voor mensen. Geregeld dragen de dieren de schimmel bij zich zonder symptomen, deze komen dan pas tot uiting bij verminderde weerstand door bijvoorbeeld ontoereikende huisvesting met te veel dieren bij elkaar, te hoge temperaturen, vochtigheid of stress. Er ontstaan kale plekken met schilfers of korstjes, vaak eerst op de kop en later ook op rug en poten.

Luchtwegaandoeningen

Luchtwegaandoeningen worden regelmatig gezien bij cavia’s, vooral als ze in een te vochtige omgeving leven. Vaak worden ze veroorzaakt door de bacteriën Bordetella bronchiseptica of Streptococcus pneumoniae. Bordetella kan door konijnen worden overgedragen op cavia’s, zonder dat de konijnen er zelf last van hebben. Bij stress zijn de dieren extra vatbaar, en jonge dieren hebben meer kans om ziek te worden. Symptomen zijn moeilijk ademen, uitscheiding uit de neus en bij de ogen en minder goed eten. Schakel jouw dierenarts in zodra je dit bemerkt.

Blaasstenen

Cavia’s kunnen blaasstenen krijgen. Ze kunnen dan minder gaan eten, rode urine hebben doordat er bloed in zit omdat de blaas ontstoken raakt, en in ernstige gevallen niet meer goed kunnen plassen. Blaasstenen kunnen meerdere oorzaken hebben, een overmaat aan calcium in de voeding is er één van. Daarom moet na behandeling vaak het voer worden aangepast in overleg met de dierenarts (zoals alleen nog groenvoer en geen brokjes meer). Roodgekleurde urine kan overigens ook komen door kleurstoffen in de groenten.

Clamydia caviae

Een ziekte die soms bij cavia’s kan voorkomen is een infectie met Chlamydia caviae. Dit veroorzaakt oogontsteking en soms een luchtweginfectie. Het wordt niet vaak gezien, maar het is wel besmettelijk voor mensen, die er zowel oogontsteking als longontsteking van kunnen krijgen.

​

Satijncavia’s

Bij satijncavia’s, die een speciale, glanzende vacht hebben, komt satijn syndroom voor. Dit is een stofwisselingsziekte die o.a. de botten aantast. De ziekte kan zich op elke leeftijd openbaren en begint vaak met afwijkingen aan het gebit en moeilijk bewegen. De dieren proberen vaak hun pootjes te ontzien, bijvoorbeeld door te gaan liggen of door ze omhoog te trekken. Ook worden de botten broos, waardoor ze sneller dan normaal kunnen breken. De cavia’s blijven kleiner en lichter en worden minder oud dan gezonde cavia’s. Satijnziekte is een erfelijke afwijking en er is geen behandeling tegen. Kenmerken ervan worden ook gezien bij dragers van de satijnfactor, die zelf geen satijnvacht hebben. Om de exacte oorzaken van het satijn syndroom te achterhalen en wellicht de ziekte bij het fokken te kunnen voorkomen is meer onderzoek nodig.

LET OP!

Raadpleeg bij twijfel over de gezondheid van je cavia’s jouw dierenarts en wacht daarmee niet te lang. Er is niemand anders die beter kan oordelen. Via social media komt er niet de juiste methode uit, want het kan meerdere dingen zijn en vanaf een foto of verhaal is niet alles te zien.